Vijf archetypen van Jung zijn anima/animus, schaduw van God, persona en het zelf. Behalve die, zijn er ook bijv. de moeder, de wijze oude man, de held, de verlosser, een ideale vrouw-archetype enzv. Volgens Jung zijn ze een vormen van de  psyche  die altijd en overal aanwezig zijn. Lampo gebruikt dat zowel op de directe als op de indirecte manier.  

In de roman De komst van Joachim Stiller gaat het over een relatie tussen de literatuur aan de ene kant en de mytologie en psychologie aan de andere kant. Freek Groenevelt is het hoofdpersonage en hij zoekt naar iemand die hem van de angst kan bevrijden. Het archetype van verlosser wordt voor hem een reële persoon in de reële wereld. Zijn naam is Joachim Stiller, eem mysterieuze man die pas op het laatse bladzijde van het boek verschijnt. Hij is door een legervrachtwagen overreden. Nadat voelt  Freek zich goed en vrij en ook zijn geliefde Simone “was rustiger geworden”. ‘Zo wordt ook de door existentiële angsten geplaagde Freek Groenevelt verlost dankzij de komst van Stiller. Joachim wordt als Jezus beschouwd. Dit archetype van messia is tegelijkertijd ook thema van dit boek en dat is namelijk verlossing.

Dit messia-archetype kunnen we in veel culturen tegenkomen. Ook in de Servische. ‘Soms is het de Messiasfiguur die uitkomst biedt, zoals St.-Sava. Vaker komen echter  heldenfiguren als verlossers voor, bijv. prins Marko (Kraljevic Marko). Een duidelijk verschil is echter wel dat het in de Servische literaire traditie om nationale, collectieve loutering gaat, terwijl het in de westerse traditie een persoonlijk proces betreft.

---